کنه‌کش دانیتول مشکفام (فن‌پروپاترین) | راهنمای کامل کاربرد، نحوه مصرف و اثرگذاری

معرفی کنه کش دانیتول

دانیتول (Danitol) با ماده مؤثره فن‌پروپاترین (Fenpropathrin) یکی از سموم تماسی و گوارشی پرکاربرد در کنترل کنه‌ها و حشرات مکنده در محصولات کشاورزی است. این سم در گروه پیرتروئیدهای مصنوعی (Pyrethroid) قرار دارد و به دلیل اثر سریع و دوام نسبتاً بالا، در بسیاری از مزارع و باغات ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فن‌پروپاترین با مهار انتقال پیام‌های عصبی در آفات باعث فلج و مرگ سریع آن‌ها می‌شود. این ویژگی باعث شده دانیتول یکی از مؤثرترین سموم در کنترل آفات مقاوم به سایر گروه‌های شیمیایی باشد.

ترکیب و فرمولاسیون دانیتول

• نام تجاری: دانیتول (Danitol)
• ماده مؤثره: فن‌پروپاترین (Fenpropathrin)
• درصد ماده مؤثره: 30% EC (امولسیون قابل اختلاط در آب)
• گروه شیمیایی: Synthetic Pyrethroid
• نوع اثر: تماسی – گوارشی – ضربه‌ای (Knock down effect)

این سم علاوه بر اثر تماسی، دارای خاصیت گوارشی نیز هست، یعنی با ورود به بدن حشره از طریق تغذیه، باعث از بین رفتن آن می‌شود.

موارد مصرف دانیتول در کشاورزی

دانیتول برای کنترل طیف وسیعی از آفات در محصولات مختلف استفاده می‌شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:

نحوه و دوز مصرف دانیتول

میزان و روش مصرف سم بستگی به نوع محصول و شدت آلودگی دارد. در جدول زیر مقادیر معمول آورده شده است:

نکته: پیش از مصرف، حتماً دستورالعمل روی برچسب سم مطالعه و از ترکیب آن با سایر سموم بدون آزمایش قبلی خودداری کنید.

مزایای استفاده از دانیتول

1. اثر سریع (Knock-down effect): کنه‌ها و حشرات در مدت کوتاهی پس از سم‌پاشی بی‌حرکت و نابود می‌شوند.
2. ماندگاری مناسب: اثر حفاظتی بین ۷ تا ۱۰ روز بسته به شرایط آب‌وهوایی.
3. سازگار با اغلب محصولات کشاورزی: می‌توان در بیشتر باغات و مزارع استفاده کرد.
4. قابلیت ترکیب با برخی سموم دیگر: برای کنترل همزمان چند آفت.
5. اثر گوارشی و تماسی: افزایش کارایی در برابر آفات مقاوم.

نکات ایمنی و احتیاطی در مصرف دانیتول

• در هنگام تهیه محلول و سم‌پاشی از دستکش، ماسک و لباس محافظ استفاده کنید.
• از مصرف در ساعات گرم روز خودداری نمایید.
• زمان آخرین سم‌پاشی تا برداشت (دوره کارنس) حداقل ۱۴ روز رعایت شود.
• از ورود دام و زنبورعسل به محل سم‌پاشی‌شده تا خشک شدن کامل محلول جلوگیری کنید.
• در صورت بروز علائم مسمومیت (سردرد، تهوع، سرگیجه) سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

مقاومت آفات و نحوه مدیریت آن

استفاده مکرر از یک نوع سم مانند فن‌پروپاترین ممکن است موجب بروز مقاومت در کنه‌ها و حشرات شود. برای جلوگیری از این مشکل:

• تناوب مصرف با سموم دیگر گروه‌های شیمیایی (مانند Abamectin یا Hexythiazox) توصیه می‌شود.
• از مصرف بیش از دو نوبت متوالی دانیتول در یک فصل خودداری کنید.
• ترکیب مدیریت شیمیایی با روش‌های بیولوژیک و زراعی به کنترل پایدار آفات کمک می‌کند.

شرایط نگهداری

دانیتول باید در مکان خنک، خشک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. همچنین از نگهداری در کنار خوراک انسان یا دام به‌طور جدی خودداری کنید.

جمع‌بندی

کنه کش دانیتول مشکفام (فن‌پروپاترین) یکی از مؤثرترین و پرکاربردترین سموم برای کنترل کنه‌ها و حشرات مکنده در محصولات کشاورزی است. اثر سریع، ماندگاری بالا و کارایی در برابر آفات مقاوم از ویژگی‌های برجسته آن محسوب می‌شود. با رعایت دوز مصرفی، نکات ایمنی و تناوب مصرف با سایر سموم، می‌توان از این آفت‌کش به‌عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت تلفیقی آفات بهره گرفت.